Từ Bắc chí Nam, hầu như vùng miền nào ở Việt Nam cũng có một loại nem riêng, mang hương vị, cách chế biến và câu chuyện riêng biệt.
Nem chua là một trong những loại nem phổ biến và được ưa chuộng nhất. Nguyên liệu chính để làm nem chua thường là thịt lợn tươi, bì heo thái sợi nhỏ, gia vị như tỏi, ớt, tiêu, muối, cùng lá đinh lăng hoặc lá ổi để gói. Sau quá trình lên men tự nhiên trong vài ngày, nem có vị chua nhẹ, giòn sần sật và mùi thơm đặc trưng.
Các vùng nổi tiếng với nem chua có thể kể đến như:
Nem chua Thanh Hóa – nổi bật với độ chua vừa phải và hương vị đậm đà.
Nem chua Yên Mạc (Ninh Bình) – nổi tiếng nhờ công thức chế biến thủ công, không chất bảo quản.
Nem chua Đồng Tháp – sử dụng các loại lá cây bản địa để tạo hương vị riêng biệt.
Nem nướng là loại nem phổ biến ở các tỉnh miền Trung và miền Nam như Khánh Hòa, Nha Trang, Đồng Nai, Cần Thơ. Thịt heo được xay nhuyễn, trộn với mỡ, tỏi, đường và gia vị, sau đó nướng chín trên bếp than hồng. Nem nướng thường được ăn kèm bánh hỏi, rau sống, đồ chua và nước chấm đậm đà – tạo nên một bản giao hưởng vị giác đầy quyến rũ.
Nem rán – hay còn gọi là chả giò ở miền Nam – là món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ Tết, giỗ chạp, cưới hỏi. Nhân nem gồm thịt xay, mộc nhĩ, miến, nấm hương, cà rốt, trứng và gia vị, được gói trong bánh tráng rồi chiên vàng. Món ăn giòn rụm bên ngoài, thơm ngon bên trong, thường được dùng với bún, rau sống và nước mắm chua ngọt.
OCOP (One Commune One Product – Mỗi xã một sản phẩm) là chương trình do Chính phủ Việt Nam phát động nhằm phát triển kinh tế nông thôn theo hướng nội lực và gia tăng giá trị. OCOP không chỉ tạo ra hệ sinh thái sản xuất bền vững mà còn giúp định vị thương hiệu nông sản – đặc sản Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.
Phát triển sản phẩm đặc trưng của địa phương gắn với lợi thế vùng miền.
Chuẩn hóa chất lượng sản phẩm theo hệ thống xếp hạng 1 đến 5 sao.
Kết nối chuỗi sản xuất – tiêu thụ, tạo việc làm bền vững cho người dân nông thôn.
Nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững.
Với đặc trưng là món ăn dân gian, nhiều loại nem đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 3 sao, 4 sao, thậm chí 5 sao. Dưới đây là một số ví dụ điển hình:
Sản phẩm nem chua Thanh Hóa từ các cơ sở như CÔNG TY TNHH TÂM ANH, cơ sở sản xuất Thúy Nga đã đạt chuẩn OCOP 5 sao, được xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc và một số thị trường châu Âu. Hệ thống dây chuyền sản xuất hiện đại, đảm bảo an toàn thực phẩm trong khi vẫn giữ nguyên hương vị truyền thống.
Nem nướng Cái Răng không chỉ thơm ngon mà còn được đóng gói chuyên nghiệp, có thể bảo quản lâu và mang đi xa. Sản phẩm này được phân phối rộng rãi trong hệ thống siêu thị, cửa hàng đặc sản toàn quốc.
Đồng Tháp nổi tiếng với nem Lai Vung – đặc sản đã hơn 50 năm tuổi đời. Nem được gói bằng lá chuối, có vị chua nhẹ, thơm tỏi và cay ớt, được người tiêu dùng cả nước ưa chuộng. Nem Lai Vung hiện đã có bao bì chuẩn hóa, đạt chứng nhận OCOP 4 sao, mở rộng xuất khẩu sang thị trường Lào và Campuchia.
⬩ Chất lượng đảm bảo: Các sản phẩm OCOP, trong đó có nem, đều phải qua quy trình đánh giá nghiêm ngặt về nguyên liệu, quy trình chế biến, an toàn thực phẩm và thương hiệu.
⬩ Bản sắc địa phương: Mỗi loại nem mang theo hương vị riêng biệt gắn liền với văn hóa và thổ nhưỡng của vùng miền.
⬩ Dễ bảo quản – dễ sử dụng: Nhiều cơ sở sản xuất đã cải tiến bao bì đóng gói, kéo dài thời gian sử dụng mà vẫn giữ được hương vị truyền thống.
⬩ Tiềm năng xuất khẩu lớn: Nem và các đặc sản OCOP đang từng bước chinh phục thị trường quốc tế nhờ chất lượng ổn định, mẫu mã đẹp và giá cả cạnh tranh.
Để giữ vững thương hiệu và mở rộng quy mô, các sản phẩm OCOP – trong đó có các loại nem – đang được:
Đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại nhưng vẫn giữ công thức truyền thống.
Xây dựng chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc minh bạch.
Hợp tác với sàn thương mại điện tử, siêu thị, chuỗi phân phối lớn trong và ngoài nước.
Xúc tiến thương mại quốc tế, tham gia hội chợ, triển lãm đặc sản vùng miền.
Từ những chiếc nem mộc mạc gói trong lá chuối của làng quê Việt đến những sản phẩm OCOP đóng hộp chuyên nghiệp xuất hiện trong siêu thị quốc tế – hành trình phát triển của đặc sản nem là minh chứng sống động cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. OCOP không chỉ giúp gìn giữ hồn cốt ẩm thực Việt mà còn mở ra con đường phát triển kinh tế bền vững cho các địa phương trên khắp đất nước. Nếu bạn là người yêu ẩm thực Việt, đừng quên thưởng thức và ủng hộ các sản phẩm OCOP – đặc biệt là những loại nem trứ danh – để cùng góp phần lan tỏa giá trị văn hóa và tinh thần “nghĩa tình quê hương” đến mọi miền Tổ quốc và thế giới.